AMAÇ: Hekimin ilgili branşta önemli konulardaki bilgilerini ölçmek olmalıdır. Şaşırtıcı, yanıltıcı sorulardan kaçınılmalıdır.
Soru Hazırlanmasında Genel Kurallar :
- Tek doğru cevaplı, çoktan seçmeli, pozitif soru hazırlanmalıdır. (Hangisi uygun/ doğru) Sorunun negatif olması ( " Yanlıştır" , dışında veya değildir şeklinde sorulması adayın neyi doğru bildiğini tam olarak ölçemeyebilir.
- Soru bilgiyi kullanmaya yönelik olmalı, cevaplara bakılarak tahmin ve çıkarımlar engellenmelidir.
- Sorular göğüs hastalıkları dalı yönünden bir uzmanın bilmesi gereken önemli konulardan seçilmelidir. Gerçek hayat ile uyumlu problemler ele alınmalı, aldatıcı, yanıltıcı, kompleks ifadelerden kaçınılmalıdır.
- Dilbilgisi ve gramer açısından soru ve cevap bölümleri anlaşılır ve uyumlu olmalıdır.
- Sorular belirli klinik tablolarda tanı yöntemleri, ek laboratuvar yöntemleri veya tedavi yaklaşımlarına ilişkin olabilir. Özellikle sıklıkla karşılaşılan sorunlar üzerinde yoğunlaşılmalıdır. Uzman düzeyinde çözülmesi gereken sorunlar seçilmelidir.
- Sorunun bilimsel denetimi yönünden textbook niteliğinde bir kaynak belirtilmesi gereklidir. ( Fishman , Murray )
- Her soru kök-bilgi, soru cümlesi ve 4-8 şıklı cevap bölümünden oluşmalıdır.
- Sorular aşağıdaki örneklere benzer şekilde sorulmalıdır :
En uygun tarama testi aşağıdakilerden hangisidir ?
En uygun müdahale aşağıdakilerden hangisidir?
Hangi tedavi hastanın bu durumunu önlerdi ?
Aşağıdaki testlerden hangisi bu bulguları öngörürdü ?
Bu bulgular için en uygun açıklama aşağıdakilerden hangisidir ?
En olası patojen aşağıdakilerden hangisidir ?
Biyopsi sonucunda aşağıdakilerden hangisinin görülme olasılığı en yüksektir ?
En olası tanı hangisidir ?
Tanıda bir sonraki basamak için en uygunu hangisidir ?
Aşağıdakilerden hangisinin tanıyı doğrulama olasılığı en yüksektir ?
Hastaya en etkin yaklaşım hangisidir ?
Bu hastaya yaklaşımda öncelik aşağıdakilerden hangisindedir ?
Kök-bilgi bölümü :
Sorunun en uzun kısmını oluşturmalıdır. Hastayla ilgili mümkün olduğunca ayrıntılı bilgi içermelidir. Hastanın yaşı, cinsi, semptom ve hikayesi, fizik muayene bulguları, tanıya yönelik laboratuvar çalışmaları, tedavi yöntemleri ve tedaviye yanıt gibi özellikleri içermelidir.Bu bölümde verilen bilgi seçeneklere bakılmadan sorunu cevabının verilebilmesini sağlamalıdır.
Soru cümlesi anlaşılır ve kısa tek bir cümle şeklinde olmalıdır. Soru cümlesi pozitif olmalıdır. Hangisi yanlıştır şeklinde soru önerilmemektedir.
Cevap seçenekleri a'dan e'ye kadar sıralanmış 4-8 adet olmalıdır. Kısa ve anlaşılır maddelerden meydana gelmelidir.
Cevap Seçenekleri Konusunda Öneriler:
- Seçenekler %100 doğru ya da yanlış olmalıdır. Yanlış cevaplar da doğru cevapla aynı kategoride olmalıdır (tanı, test, tedavi, prognoz vs).
- Cevapların tümü hemen hemen aynı uzunlukta olmalı, çok uzun cevap seçeneklerinden, şaşırtıcı veya gereksiz şekilde kompleks şıklardan kaçınılmalıdır. Doğru cevabın yanlış cevaplardan daha uzun, daha spesifik ve ayrıntılı olmamasına dikkat edilmelidir.
- Tüm cevaplar gramer veya mantık yönünden soruyla uyumlu olmalı ve hata içermemelidir.
- Hepsi, hiçbir gibi ifadelerden kaçınılmalıdır.
- Bazan, genellikle, ara sıra, nadiren gibi belirsiz ifadeler kullanılmamalıdır.
- Kök bilgi bölümünde doğru cevaba ilişkin ipucu verilmesinden kaçınılmalıdır.
- Doğru cevap ve diğer seçenekler arasında ortak özellikler bulunmamalıdır.
- Cevap şıklarında rakamlar kullanılıyorsa hepsi aynı tarzda olmalı, birimlerinin doğru olmasına dikkat edilmelidir. Rakamsal veriler çeşitli kaynaklara göre değişkenlik gösterebileceğinden çok kesin bilgiler dışında rakamsal şıklardan kaçınmak uygundur.
SORU TİPLERİ
A- Bilginin pratikte kullanılması |
Kişinin bir sonuca varması , bir öngörüde bulunması veya atılacak adımlardan birini seçmesi....
- Yorum soruları : Tablolar ya da grafikler aracılığıyla kendisine sunulan bilgiyi değerlendirerek bazı sonuçlara ( örneğin bir hastalık tanısına) varmasını gerektirir.
- Problem çözme soruları : Bir durum sunar ve sınananın bu konuda bazı kararlar almasını gerektirir ( Hasta tedavisinde bir sonraki basamak , tanıda birinci basamak ve en ucuz yöntem gibi ).
Soru kökü olarak klinik öykülerin kullanılması çok yararlıdır. Sınanan kişinin klinik problemleri çözmesini gerektiren sorular kullanılarak sınavın görünür geçerliliğinin arttırılması sağlanır. Soruların uç bilgilerden çok önemli bilgiler üzerinde odaklanması sağlanmış olur. Bu tip sorulare ezberlenen bir bilgiye klinik durumlarda etkin olarak kullanamayan kişilerin ayırdedilmesine yardım ederler.
Yeterlik sınavının sorularının çoğu ( % 80 'i ) : Uygun soru kökü içeren A tipi sorulardan oluşmalıdır ! |
ÖRNEK SORU ***
(Kök-bilgi)
Son üç aydır öksürük ve kanlı balgam çıkarma yakınması olan 61 yaşındaki erkek hastanın akciğer grafisinde sol hiler kitle, bilgisayarlı toraks tomografisinde ise sol pulmoner arterin üst lob dalına komşu 5 cm boyutunda kitle lezyonu ve sağ alt paratrakeal alanda kısa çapı 1.5 cm olan lenf bezi büyümesi saptandı. Üst batını da kapsayan toraks BT�de karaciğer ve sürrenal bezler normal olarak gözlendi. Yapılan bronkoskopide sol üst lob bronşundan köken alan ve ana bronşa doğru hafifçe taşan tümöral lezyon izlendi. Biyopsi sonucunda adenokarsinom tanısı alan hastanın solunum fonksiyon testlerinde FEV1 2800 (%78) bulundu. Bu hastanın tedavisini planlamada en doğru yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir ?
- Cerrahi girişim ve postoperatif radyoterapi
- Radyoterapi
- Önce mediastinoskopi, eğer lenf bezi bulunmazsa eş zamanlı ya da ardışık kemoradyoterapi
- Önce mediastinoskopi, eğer lenf bezi metastatik bulunursa, 2 kür neoadjuvant kemoterapi ve yanıt alınırsa cerrahi girişim, sonra postoperatif radyoterapi
- Önce mediastinoskopi, eğer lenf bezi metastatik bulunursa, eş zamanlı ya da ardışık kemoradyoterapi
Doğru yanıt : e
Örnek soru. Otuz dört yaşında yaygın bronşektazisi bulunun kadın hasta: ateş,siyanoz ve konfüzyon tablosu ile acil servise başvuruyor. Oksijen tedavisi öncesi ve dakikada 3 litre nazal oksijenden 20 dakika sonra kan gazı analizi yapılıyor :
|
Oda havasında |
3 L/dakika O2 altında |
PaO2 |
35 mmHg |
46 mmHg |
PaCO2 |
73 mmHg |
97 mmHg |
pH |
7.31 |
7.17 |
HCO3 |
37 mEq / L |
32 mEq / L |
Yukarıdaki verilere dayanılarak, bu hasta için en etkin tedavi hangisidir ?
- Nazal oksijeni dakikada 4 litreye arttırmak
- Nazal oksijeni dakikada 1 litreye düşürmek
- Hastayı entübe edip, mekanik ventilasyon desteği sağlamak
- Tedavide değişiklik önerilmez
- Hastaya venturi maskesi ile oksijen vermek
Örnek soru: Obez ( Beden-kitle indeksi : 30 kg /m2 ) , kısa boyunlu 45 yaşında erkek hasta , horlama yakınması ile kulak-boğaz-burun polikliniğine başvurdu. Öyküsünde:baş ağrısı, dikkat dağınıklığı ve gece uyku bölünmeleri olan hastanın polisomnografik incelemesinde apne-hipopne indeksi = 17 olarak saptandı.
Hastanın tedavisinde ilk aşama ne olmalıdır ?
- Uvulopalatofaringoplasti
- CPAP uygulaması
- Ağız içi alet kullanımı
- Kilo verme , alkol ve sedatif alımından kaçınma
- İzlenmelidir
Örnek soru. Yirmi iki yaşında işsiz erkek hasta 4 ay önce başvurduğu hekim tarafında yayma pozitif yeni akciğer tüberkülozu tanısı ile isoniazid + rifampisin + pirazinamid + ethambutol şeklinde ayaktan tedaviye alınmış. İlaçlarını 1 ay düzenli kullandıktan sonra aksatmaya başlamış. 2.5 aydır ilaç kullanmayan hasta ateş ve öksürük yakınması ile başvurdu. Akciğer grafisinde sağ üst alanda minimal fibronodüler infiltrasyon gözlendi. Kavite saptanmadı. Balgam yaymasında ARB pozitif bulundu.
Bundan sonraki tedavi rejimi ne olmalıdır ?
a. INH + RIF + EMB ile 5 ay tedavi edilir
b. INH + RIF + PZA + EMB ile 2 ay , INH + RIF 6 ay şeklinde toplam 8 aylık tedavi planlanır
c. INH + RIF + PZA + EMB + SM ile 2 ay, INH+RIF+PZA+EMB ile 1 ay, INH+RIF+EMB ile 5 ay olmak üzere toplam 8 aylık tedavi planlanır
d. Tüberküloz ilaçlarına direnç test sonuçları çıkana kadar tedavi verilmez.Direnç sonuçlarına göre bir merkezde tedavisi planlanır
e. INH+RIF+EMB ile tedaviye alınır. Direnç test sonuçları belli olunca tedavi planı yeniden yapılır
B - Ezberlenmiş bilginin hatırlanması : |
- Ezber, ham bilgiyi ya da tanımları bilmesini gerektirir.
Örnek soru. Alveol-kapiller membran düzeyinde gazların diffüzyonu hangisi ile ilişkilidir ?
- Sürfaktan aktivitesi
- Terminal bronşiyollerde epitel bazal membran kalınlığı
- Gazların suda eriyebilirlik düzeyi
- Gaz elementlerinin değerliliği
- Tip-II alveol hücre sayısı
Örnek soru . BCG aşısı aşağıdaki hasta gruplarından hangisinde bir sakınca olmaksızın önerilebilir ?
- Hamile kadınlar
- Semptomatik HIV pozitif infeksiyonlu kişiler
- Lösemi nedeniyle tedavi başlanmış kişiler
- Proflaktik tedavinin 3. ayında PPD negatif bulunan çocuklar
- Daha önce tüberküloz hastalığı nedeniyle tedavi görmüş kişiler
Örnek soru . Akut solunum yetmezliği bulunan bir hasta için invazif mekanik ventilasyonu gerektiren durum nedir ?
- Takipne ( solunum sayısı > 24 / dakika )
- Yardımcı solunum kaslarının kullanımı
- Paradoksal solunum paterni
- Stabil olmayan kardiyak durum varlığı
- PaO2 > 45 mmHg , pH < 7.35 , PaO2/FiO2 < 200
ÖNCEKİ SINAVLARDA SORULAN YETERLİK TEST SINAVI SORULARINDAN ÖRNEKLER
1. Eşi ve iki çocuğuile birlikte yaşıyan 32 yaşında, öğretmen olan hasta, 3 ay önce öksürük ve hafif balgam çıkarma yakınması ile hekime başvurdu. Akciğer grafisinde sağ alt lob superior segmentte kavite ve nonhomojen opasite saptandı. Balgam incelemesinde ARB (+) bulunması üzerine hastaya isoniazid 300 mg/gün, rifampisin 600mg/gün, pyrazinamid 2 gr/gün, ethambutol 1200 mg / gün şeklinde tedavi başlandı. Bir ay hastanede yatırılan hasta, 2 ay daha düzenli olmak üzere toplam 3 ay boyunca bu ilaçları kullandı . Son 2 gün içinde balgamında kan görmesi üzerine yeniden hekime başvurdu. Yeni çekilen akciğer grafisinde kavitenin küçüldüğü, lezyonların gerilediği gözlendi. Balgam incelemesinde ARB negatif bulundu. Hastanın 3 ay önce tedavi başında verdiği balgamın Löwenstein- Jensen besiyerinde yapılan kültüründe M.tuberculosis ürediği ve isoniazid, rifampisin ve ethambutole karşı direnç saptandığı rapor edildi.
Hastada bundan sonraki tedavi yaklaşımı ne olmalıdır ?
- İlaçlarına aynı şekilde devam edilir. 6. ayın sonunda akciğr grafisi bulguları düzelmiş ise tedavi kesilir
- Tedaviye streptomisin ve ofloksasin eklenir. Toplam tedavi süresi 12 aya tamamlanır
- İsoniazid ve rifampisin ile tedaviye devam edilir.5-6. aylarda ARB negatif ise 6. ay sonunda ilaçlar kesilir
- İsoniazid, rifampisin ve ethambutol kesilip, tedaviye streptomisin ve ofloksasin eklenir. Tedavi 12 aya tamamlanır
- Hastanın kullandığı tüm ilaçlar kesilir. Hiç kullanmadığı en az 3 yeni ilaçla gözetimli tedaviye alınır.
2. Beş yıldır oto boyacılığı yapan 40 yaşında erkek hastada son 2 yıldır iş yerinde artan, tatil dönemlerinde azalan nefes darlığı, hışıltılı solunum ve öksürük yakınmaları var. Mesleksel astım tanısı konulan bu hastada aşağıdaki maddelerden hangisi astımdan sorumludur ?
- Basillus subtulus
- Etilen diamin
- Diizosiyanat
- Latalbumin
- Piperazin hidroklorür
3. Kırk yaşında Non-Hodgkin lenfoma tanısıyla izlenen kadın hasta, 2 gün önce başlıyan ateş,öksürük, nefes darlığı yakınmaları ile başvuruyor. Fizik muayenede ; ateş :38.5C, nabız: 120/dakika, solunum sayısı: 40/dakika bulunuyor. Her iki hemitoraksta yaygın inspiryum sonu ince raller duyuluyor. Tam kan incemesinde patolojik değer saptanmıyor.LDH : 970 IU , diğer biyokimyasal parametreler normal bulunuyor.Arter kan gazı incelemesinde PaO2: 30 mmHg ölçülüyor. Akciğer grafisinde bilateral diffüz interstisyel infiltrasyon izleniyor.
Bu hastada en olası etken hangisidir ?
- Aspergillus fumigatus
- Pneumocystis carinii
- Streptococcus pneumoniae
- Klebsiella pneumoniae
- Nocardia asteroides
4. Otuz yaşında erkek hasta, son 7 yıldır giderek artan nefes darlığı yakınması mevcut. Son 10 yıldır günde 1 paket sigara içiyor. Hastanın babası benzer yakınmalar ile 55 yaşında ölmüş. Fizik muayenede ; göğüs ön-arka çapı artmış, yardımcı solunum kasları solunuma katılıyor. Göğsün oskültasyonunda; ekspiryum uzamış ve solunum sesleri derinden geliyor. PA akciğer grafisinde; diyafragma iki taraflı düşük pozisyonda ve düzleşmiş, kot aralıkları genişlemiş ve saydamlık artmış. Kalp vertikal pozisyonda yerleşmiş.Bilgisayarlı toraks tomografisinde alt zonlarda belirgin bilateral, diffüz amfizematöz görünüm mevcut. Solunum fonksiyon testlerinde; FEV1 = % 40 , FVC= % 52 ölçülmüş. Arter kan gazı incelemesinde ; PaO2: 39mmHg, PaCO2 : 39 mmHg bulunmuş.
Bu hastada etyolojik tanı açısından hangi inceleme en uygundur ?
- Karbon monoksit difüzyon kapasitesi
- Akciğer volümleri
- Alfa-1 antitripsin düzeyi
- Ventilasyon / perfüzyon sintigrafisi
- Kompliyans ölçümü
2006 Yeterlik yazılı sınavında sorulan soruların konu başlıklarına göre dağılımı
Kod |
Konu |
Soru Adeti |
0100 |
İmmünoloji, gelişim bozuklukları ve konjenital hast. |
3 |
0110 |
Solunum sistemi farmakolojisi |
4 |
0120 |
Solunum fizyolojisi |
4 |
0130 |
Solunum fonksiyon testleri |
2 |
0140 |
Arter kan gazları |
3 |
0150 |
İnvazif tanı yöntemleri |
2 |
0160 |
Görüntüleme yöntemleri |
1 |
0170 |
Diğer tanı yöntemleri |
0 |
0180 |
Bronşiyal astım |
6 |
0190 |
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı |
7 |
0200 |
Bronşektazi |
1 |
0210 |
Pulmoner hipertansiyon |
3 |
0220 |
Pulmoner tromboembolizm |
4 |
0230 |
Kronik kor-pulmonale |
1 |
0240 |
Yoğun bakım ve Solunum yetersizliği |
5 |
0250 |
Pnömoniler |
6 |
0260 |
Akciğer tüberkülozu ve atipik mikobakteri infeksiyonları |
9 |
0270 |
Kist hidatik |
2 |
0280 |
Akciğer kanseri |
7 |
0290 |
Mediyasten, göğüs duvarı ve diyafragma hastalıkları |
2 |
0300 |
Difüz interstisyel ve sistemik akciğer hastalıkları |
6 |
|
0301 Sarkoidoz
0302 Ekstrensek allerjik alveolit
0303 İdyopatik pulmoner fibroz
0304 Eozinofilik akciğer hastalıkları
0305 Kollagen ve vasküler hastalıklar |
0310 |
Mesleksel ve çevresel akciğer hastalıkları |
2 |
0320 |
Plevra hastalıkları |
5 |
0330 |
Uykuya ilişkin solunumsal hastalıklar |
4 |
0340 |
Çevre ve sigara |
3 |
0350 |
Akciğer hastalıkları ve preoperatif değerlendirme |
2 |
0360 |
Pulmoner rehabilitasyon |
2 |
0370 |
Diğer |
4 |
Not :Soru kodlamamızda bulunup burada yer almayan soru örnekleri , DİĞER adlı grup içinde yer almıştır
SORULARIN HAZIRLANMASINDA VE GÖNDERİLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR :
- Soruların en az % 80 i yeterli soru kökü içeren A tipi sorulardan oluşmalıdır.
- Sorular mutlaka ekte gönderilen soru formuna yazılmalıdır.
Bu işlem mümkünse ekteki form bilgisayar ortamında kopyalanılarak yapılmalıdır. Soru kökünün yazıldığı kutu bu ortamda istenildiği kadar genişletilebilmekte veya küçültülebilmektedir.
Soru formundaki bilgiler eksiksiz tamamlanmalıdır.
- Sorular hazırlandıktan sonra bir diskete kaydedilmeli ve birer çıktı alınarak disketle birlikte gönderilmelidir.
- Disketin üzerine mutlaka hazırlayan kişi veya çalışma grubunun adı , hazırlayanın çalıştığı merkezin ismi , ve mümkünse cep telefon numarası yazılmalıdır.